Vijfenzeventig jaar vrijheid en het Vrijheidsmonument in Vijfhuizen
Op 5 mei 2020 is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog voorbij is en dat we 75 jaar in vrijheid leven. 5 mei is elk jaar een feestdag om die vrijheid te vieren, een echt feest. Landelijk gezien lijkt 5 mei nogal veranderd in alleen feesten met commerciële inslag. De aandacht voor werkelijke viering is zo soms in de verdrukking gekomen. De Stichting Haarlemmermeers 5 mei Comité is in 1993 opgericht met de intentie niet alleen maar feest te vieren, maar ook de aandacht te vestigen op de beleving van de zin en de ervaring van vrijheid. Het is gemakkelijk te verklaren dat iedereen in vrijheid moet kunnen leven, maar hoe zetten we die gedachte om in daden? Willen we echt een betere wereld, een wereld in vrijheid voor iedereen, dan is er veel werk aan de winkel.
De Stichting, met uit elke kern een vertegenwoordiger, heeft in de loop der jaren veel activiteiten ontplooid. Ikzelf was jarenlang vertegenwoordiger namens Vijfhuizen, Zo hebben we in elke kern van Haarlemmermeer een Vrijheidsbeeld geplaatst. Het eerste beeld kwam in 1995 in Weteringbrug. Een bronzen beeld, vervaardigd door de kunstenaar Karel Gomes, van een dansend boerenpaar levend in vrijheid.
Bij de viering van 5 mei in 1996 waren de schijnwerpers op Vijfhuizen gericht. Op die dag werd in het dorp aan de Zijdewinde het vrijheidsmonument onthuld door twee destijds 7-jarige inwoners van Vijfhuizen, Marije Bos en Annemarie van der Weijden. Het beeld is ontworpen door Berenice Witsen Elias.
Over het kunstwerk in Vijfhuizen schreef Berenice: “Het kunstwerk is een grote bol met uitstulpende witte bloemen. Bevrijding ontstaat na een tegengesteld begrip als gevangen zijn, opgesloten zijn, onderdrukking. Zoals in de letterlijke betekenis van het woord de ex-gevangene de geslotenheid verlaat, zo zie je in de natuur talloze voorbeelden van beperking en onzichtbaarheid naar zichtbare beweging, het ontluiken, het ontspruiten. Een knop die openbarst: Bevrijding!
Ik zoek het geluksmoment: het treffen van de essentie van schoonheid door een mooie combinatie. Kleur en vorm bepalen mede de inhoud.”
Ieder zal het 5 mei monument op eigen wijze ervaren, daar is het ook ‘kunst’ voor. In het monument bracht de kunstenares het tragische verleden en het heden samen. Op 4 mei is de jaarlijkse dodenherdenking. De Tweede Wereldoorlog kostte het leven aan 55 miljoen mensen. Het is een moment van bezinning op alles wat gebeurd is en een moment om te beseffen dat vrijheid zeker niet vanzelfsprekend is. Of zoals Thé Lau, voormalig frontman van ‘The Scene’, het verwoordde in het Lied van de Vrijheid: Vrede is bevochten, maar vrijheid wordt bevochten op een oorlog die nooit slaapt.
Reint Buser